Aan het woord is veteraan Royan van Velse op 11 november in de krant 'De Gelderlander'. Al jaren strijdt Royan van Velse uit Valburg voor acceptatie van posttraumatisch stresssyndroom (PTSS) bij veteranen en voor de bijzondere steun die hulphonden kunnen bieden. Dat was niet altijd vanzelfsprekend. „Ze zeiden allemaal hetzelfde: wij vergoeden geen hulphonden.”
De krant spreekt met Van Velse naar aanleiding van zijn boek 'Hulphond met een missie'. Met het boek wil hij twee dingen bereiken. „Het is een ode aan Plouf”, zegt hij. „En ik wil laten zien wat hulphonden kunnen betekenen in het leven van mensen met PTSS.”
Achtervolgen
De Gelderlander: Tijdens zijn missies stuitte de Valburger op scènes die hem voor altijd zouden achtervolgen. Overlevenden vertelden over kannibalisme en extreem geweld, en lichamen die waren achtergelaten of op brute wijze mishandeld. „Ik heb in Albanië een geweer tegen mijn hoofd gehad. Ik ben twee keer ontvoerd uit hotelkamers en gegijzeld. Dat soort herinneringen achtervolgen je.”
De meest traumatische uitzending was zijn humanitaire missie voor het Rode Kruis in Rwanda, tijdens de genocide. „Je bent machteloos”, vertelt hij daarover. „Je kunt niets doen terwijl je tienduizenden gewonden en lijken ziet.”
Nadat Van Velse naar huis terugkeerde en Defensie verliet, bleven de oorlogservaringen hem achtervolgen. Jarenlang leefde hij met een posttraumatisch stresssyndroom. Nachten veranderden in nachtmerries en geluiden werden dreigingen. „Door de ontvoeringen durfde ik bijvoorbeeld niet alleen te zijn in hotelkamers. Ik barricadeerde deuren met dressoirs en bleef wakker tot het licht werd.”
Van Velse kreeg van psychologen te horen dat zijn trauma te ingewikkeld was. Lange tijd gebruikte hij oxazepam, een kalmerend middel, maar dat wilde hij niet voor altijd blijven slikken.
De kracht van Plouf
Het keerpunt kwam na een gesprek met een Franse militaire arts en vriend van Van Velse. „Hij zei: ‘Je wordt steeds dunner, het gaat niet goed met je’. Hij adviseerde me een hond te kopen.”
De hond die hij koos, was Plouf. De golden retriever bleek al veel te kunnen en was medisch gezond. Plouf had een bijzondere aanleg om emoties aan te voelen. Ze reageerde op zijn spanning nog voordat Van Velse zich bewust was van zijn angst of stress.
Twee jaar lang trainden ze samen, van basiscommando’s tot speciale vaardigheden voor PTSS. „Al snel nadat Plouf bij me was, merkte ik dat ze me geruststelde en me uit nachtmerries wakker maakte. Ook blokkeert ze mensen als die te dichtbij komen door tussen ons in te gaan staan.”
Nu gaat Plouf overal mee naartoe: wandelen, op reis en zelfs mee naar het stembureau.
'Wij vergoeden geen hulphonden'
Toch kwam Plouf er niet zonder strijd. Volgens Van Velse kost het opleiden van een hulphond tegenwoordig ongeveer 25.000 euro. „Toen ik aanklopte bij Defensie, de verzekering en de gemeente, zeiden ze allemaal hetzelfde: Wij vergoeden geen hulphonden.”
„Ik had een goede baan, dus ik dacht: ik betaal het zelf. Ik heb liever een hulphond dan dat ik de rest van mijn leven afhankelijk ben van medicatie.”
Pas later kregen veteranen meer mogelijkheden om hulphonden te gebruiken. „Er is nu veel meer acceptatie voor PTSS bij Defensie, en er zijn contracten voor hulphonden”, legt Van Velse uit. Voor veel mensen blijven de kosten van een hulphond echter nog steeds te hoog.
Acceptatie van hulphonden
Daarnaast merkt Van Velse op dat hulphonden nog steeds niet overal volledig worden erkend of geaccepteerd. Van Velse zet zich daarom actief in als bestuurslid bij de stichting Bultersmekke Assistance Dogs, de organisatie waar Plouf is opgeleid.
De opbrengsten van Van Velse’s boek gaan naar die stichting, die ook financiële hulp biedt voor mensen die de hoge kosten van een hulphond zelf niet kunnen dragen.
